thiếu tướng Phạm văn phú, sư đoàn 22BB, sư đoàn 23BB, sư đoàn 320, sư đoàn 968, ban mê thuột, pleiku, kontum, darlac, biệt động quân, vùng 2ct, quân đoàn 2

 THIẾU TƯỚNG  PHẠM  VĂN  PHÚ và tình hình Vùng IICT tháng 1 năm  1975
                                                        

                                                                                                           Thềm Sơn Hà

Tóm lược

Tướng Phú ghi nhận sự xuất hiện của Sư đoàn 968 Bắc Việt trong lãnh thổ của ông nhưng vẫn chưa rõ danh tánh tất cả các đơn vị có mặt. Hiện tại có vẻ như Sư đoàn 968 có thể sẽ thay thế Sư đoàn 320 BV và Sư đoàn 320 có thể di chuyển về phía Nam tới các tỉnh Darlac và Quảng Đức, nhưng cũng có khả năng hai Sư đoàn này sẽ phối hợp tấn công thành phố Pleiku. Ông không nghĩ họ sẽ di chuyển đến Kontum nhưng cảm thấy tự tin là trong mọi trường hợp ông có thể bảo vệ được cả hai thành phố. Ông đang tiến hành các hoạt động trinh sát nhưng sẽ không mở ra các cuộc hành quân lớn cho đến khi tình hình rõ ràng hơn.
Mối quan tâm chính của ông là giữ cho quốc lộ 19 được thông suốt từ thành phố Qui Nhơn tới Pleiku. và ông lưu ý là huyết lộ này đang bị đe dọa bởi các Trung đoàn 24 và 95B BV vì chúng di chuyển về phía Nam từ biên giới Pleiku-Kontum.

Các đơn vị này cũng có thể tấn công BTL/VIICT, nằm ngoài thành phố Pleiku. Và ông đang theo dõi chặt chẽ hoạt động của họ. Họ cũng có thể di chuyển gần đèo Chu Pao giữa Pleiku và Kontum. Phú khẳng định sẽ bảo vệ Kontum bằng mọi giá. Ông lưu ý rằng ba Tiểu đoàn của Lữ đoàn 52 BV ở Quảng Ngãi bây giờ có thể đang ở Bình Định tăng cường cho Sư đoàn 3 BV. Ông cũng lưu ý quốc lộ 21 giữa tỉnh Khánh Hòa và Darlac có thể bị tấn công. Phú cũng đang theo dõi tình hình ở Quảng Đức nhưng chưa phát hiện được chuyển dịch đáng kể nào của địch.

Ông cho biết cán cân lực lượng đã nghiêng về phía cộng sản ở VIICT kể từ khi ngừng bắn và có thể cần phải hy sinh một số quận lỵ để giữ các thủ phủ của tỉnh có ý nghĩa quan trọng về mặt chính trị.
Ông trích dẫn miền Bắc Bình Định là khu vực mà Chính phủ Việt Nam có thể phải nhượng bộ.
                                                       ____________________________________

1.- Ngày 22 tháng 01 năm 1975,  Thiếu tướng Phạm Văn Phú. Tư lệnh VIICT của Chính phủ Việt Nam đã thảo luận về cách bố trí các đơn vị quân đội Bắc Việt trong khu vực, ý định có thể có của họ và các kế hoạch đối phó của Quân đội Việt Nam Cộng hòa.

2.- Biết rất ít về vị trí của Sư đoàn 968/BV, trước đây ở Lào, ngoại trừ Bộ Chỉ huy Sư đoàn được cho là nằm ở khu vực Đức Cơ phía Tây thành phố Pleiku. Các Trung đoàn 19, 29 và 39 trực thuộc Sư đoàn này, nhưng vị trí của chúng không được biết rõ. Trung đoàn 9, trước đây trực thuộc Sư đoàn 968, nay được cho là trực thuộc Sư đoàn 320 BV và đóng quân ở vùng lân cận Plei Minh, phía bắc Đức Cơ.

Tướng Phú suy đoán rằng hoặc Sư đoàn 968 cùng với Sư đoàn 320 sẽ tiến hành phối hợp tấn công thành phố Pleiku. Hoặc sư đoàn 968 sẽ thay thế sư đoàn 320 ở tỉnh Pleiku. Trong trường hợp này, Sư đoàn 320 dự kiến sẽ di chuyển về phía Nam với mục tiêu đánh chiếm thành phố Ban Mê Thuột thuộc tỉnh Darlac và sau đó có thể tiến sâu hơn về phía Nam đến tỉnh Quảng Đức. Tướng Phú loại trừ khả năng Sư đoàn 320 hoặc Sư đoàn 968 di chuyển đến tỉnh Kontum, nhưng ông thừa nhận thiếu thông tin chính xác về sự bố trí và ý định của quân Bắc Việt. Tuy nhiên, ông khẳng định rằng cả hai thành phố Pleiku và Kontum đều có thể được bảo vệ thành công ngay cả khi toàn bộ sư đoàn 968/BV được đưa vào VIICT.

3.- Sư đoàn 23BB của QL/VNCH sử dụng các cuộc tuần tiễu trinh sát tầm xa, có nhiệm vụ cố gắng xác định vị trí lực lượng Bắc Việt ở phía Tây tỉnh Pleiku, ngoại trừ các cuộc tuần tiễu trinh sát này, tướng Phú không có kế hoạch sử dụng lực lượng trong hoạt động trinh sát hoặc phá vỡ các kế hoạch của đối phương trong khu vực. Ông lập luận rằng nếu ông đưa lực lượng tới phía Tây tỉnh Pleiku và quân Bắc Việt tấn công Ban Mê Thuột thì ông sẽ không còn lực lượng để phản công, ông thích đợi cho đến khi nắm vững tình hình của cả hai Sư đoàn 320 và 968 trước khi hành động, Tướng Phú nghĩ rằng các Trung đoàn 48 và 64, trực thuộc Sư đoàn 320 BV vẫn chưa phục hồi sau những tổn thất mà họ phải gánh chịu trong cuộc tấn công vào trại Plei Me hồi tháng 8 và trong các cuộc tấn công phá hoại do Sư đoàn 23BB/ QL/VNCH thực hiện vào tháng 12.

4.- Quay sang tỉnh Kontum, ông cho biết hình như Trung đoàn 24 BV đã tiến đến vùng lân cận Trung đoàn 95B thuộc Sư đoàn F-10 BV, tại khu vực biên giới các tỉnh Pleiku-Kontum, cách thành phố Pleiku khoảng 20 km về phía Đông Bắc. Không biết rõ nhiệm vụ của các đơn vị này, nhưng Phú nhận xét rằng họ ở trong tư thế di chuyển đến thành phố Pleiku và tấn công bản doanh BTL/QĐ II nằm đơn độc lộ thiên ở ngoại ô phía Bắc thành phố, ông đã bố trí lực lượng trinh sát về phía Đông Bắc trụ sở BTL để ngăn chặn các cuộc tấn công bất ngờ. Mặt khác, hai Trung đoàn BV có thể di chuyển đến đèo Chu Pao trên quốc lộ QL-14 giữa thành phố Pleiku và Kontum hoặc di chuyển về hướng QL-19  phía Đông Pleiku.
Có bốn Liên đoàn BĐQ QL/VNCH được bố trí để phòng thủ thành phố Kontum và giữ an ninh QL-14 trong khu vực.
Phú cho biết ông có ý định giữ thành phố Kontum bằng mọi giá.
5.- Hiện tại nguồn tiếp liệu có thể sử dụng khoảng hai tháng, kể cả lương thực và đạn dược. Ở tỉnh Kontum và Pleiku, Tướng Phú hy vọng sẽ tăng kho dự trữ lên mức đủ dùng trong 90 ngày để các tỉnh này có thể cầm cự trong thời gian dài khi QL-19 bị phong tỏa. Việc phong tỏa QL-19 trong bất kỳ khoảng thời gian nào dài hơn 90 ngày sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng không vận và có thể ảnh hưởng lớn đến tinh thần binh sĩ. Do đó, an ninh của QL-19 là ưu tiên hàng đầu của Phú.

6.- Về tỉnh Bình Định, tướng Phú trưng ra tấm bản đồ tịch thu từ một tù binh, nguyên thuộc sư đoàn 3 Bắc Việt, người đã cùng với Tư lệnh Sư đoàn và Chính trị viên đi trinh sát khu vực đèo An Túc (An Khê) ở phía Tây tỉnh Bình Định. Theo bản đồ này, các Trung đoàn 2 và 141 của Sư đoàn 3 BV sẽ di chuyển đến khu vực An Túc nhằm mục đích phong tỏa QL-19 trong sự kết hợp với các cuộc tấn công quy mô lớn vào tỉnh Pleiku. Trước các tin này, tướng Phú đã ra lệnh tái phối trí Trung đoàn 47BB/SĐ22 đến khu vực An Túc và đã chỉ thị cho Tư lệnh Sư đoàn 22BB/QLVNCH tiến hành hoạt động trinh sát thường xuyên trong khu vực này và chống lại bất kỳ nỗ lực nào nhằm ngăn chặn QL-19.
Phú lưu ý rằng Sư đoàn 3 Bắc Việt đã chịu thương vong nặng nề và có thể sẽ không thể tiến hành các hoạt động quan trọng trong vài tháng tới. Lữ đoàn 52 BV có năm Tiểu đoàn đóng quân ở tỉnh Quảng Ngãi, phía Bắc Bình Định, tuy nhiên không xác định được vị trí cũng như nhiệm vụ của họ. Phú suy đoán có thể họ đã tăng phái cho Sư đoàn 3 Bắc Việt ở Bình Định.

7.- Bàn về tỉnh Quảng Đức. Tướng Phú nói hiện nay Trung đoàn độc lập 271 BV được cho là đang ở tỉnh Phước Long VIIICT. Một Tiểu đoàn của Trung đoàn 53BB/SĐ 23 QL/VNCH đóng tại chi khu Đức Lập. Tiểu đoàn đã cử các đội trinh sát hoạt động phía Tây căn cứ 740 nhưng họ đã không phát hiện được đơn vị CSBV/VC nào đã được báo cáo là có mặt ở đó. Tướng Phú lo ngại cộng sản đang cố gắng phong tỏa QL-21 phía Đông thành phố Ban Mê Thuột và do đó cô lập tỉnh Quảng Đức.
Theo một nguồn tin từ làng Buôn Hồ, tỉnh Đắc Lắc, trung đoàn 25 BV đã di chuyển đến phía Đông Ban Mê Thuột vì mục đích nêu trên.

Lực lượng còn lại của Trung đoàn 53 /QLVNCH hiện đang ở gần thành phố Pleiku nhưng có thể được di chuyển trở lại Ban Mê Thuột trong vòng chín giờ nếu cần đến đó.

8.- Kế tiếp, Tướng Phú thảo luận về sự cân bằng lực lượng trong VIICT. Ông lưu ý rằng BV hiện đang có ba Sư đoàn -  Sư đoàn 3, Sư đoàn 10 và Sư đoàn 320 - cộng với 5 Trung đoàn độc lập và bất cứ thành phần nào của Sư đoàn 968 có thể đã đến từ Lào mang lại cho cộng sản một lực lượng chiến đấu ước tính là 54.333 người. Ngoài ra còn có lực lượng hậu phương và khoảng 19.253 lực lượng địa phương và du kích.
(Nhận xét: QĐ II ước tính vào tháng 11 năm 1974, BVcó tổng cộng 48.504 quân chiến đấu, 15.665 nhân viên tham mưu, hậu cần và chính trị viên và 9.920 du kích. Trong đó ước tính 46.850 là người miền Bắc.)
Lực lượng chủ lực của VNCH gồm có hai Sư đoàn Bộ binh với bảy Trung đoàn, sáu Liên đoàn Biệt Động Quân và tám Liên đoàn Địa Phương Quân mà Phú ước tính có quân số chiến đấu là 25.400 người.
(Nhận xét: nếu dựa trên quân số chính thức - 826 cho các tiểu đoàn chánh quy, 683 cho các tiểu đoàn BĐQ và 561 cho các tiểu đoàn ĐPQ - các lực lượng chiến đấu này sẽ điều động đến 43.104 quân. Điều này cho thấy hiệu quả chiến đấu của quân chủ lực của Tướng Phú đạt khoảng 60%.)
Các thành phần khác thuộc lực lượng ĐPQ và Nghĩa quân có thêm 43.702 người.

Lực lượng Thiết giáp của BV ước tính có 130 xe tăng trong VIICT đối chọi với 245 xe thiết giáp của QL/VNCH trong đó có 51 xe tăng M-48, 57 xe tăng M-41 và 137 thiết vận xa M-113.
Về Pháo binh,  BV được cho là có 60 khẩu đại bác, trong đó có đại bác 122mm và 130mm tầm xa. VNCH có  351 khẩu đại bác trong đó có 9 đại bác 175mm tầm xa, 54 đại bác 155mm và 288 đại bác 105mm.
(Nhận xét: chỉ tính trang bị khiển dụng, VNCH còn có thêm một số súng và xe thiết giáp đang bị trở ngại).
Tướng Phú kết luận rằng tổng cộng quân số chiến đấu của cộng sản đã tăng lên qua sự xâm nhập và tái tổ chức. Từ 71.408 người lúc ngừng bắn lên 85.130, đưa đến số lượng trung đoàn tăng từ 17 lên 27 và tiểu đoàn tăng từ 101 lên 142.

9.- Tóm lại, tướng Phú nói rằng ông không thể mong đợi có thêm lực lượng nào để cho ông sử dụng. Ông nói rằng điều quan trọng của sự sống còn từ khía cạnh chính trị là ngăn chặn việc mất thêm bất kỳ thủ phủ nào ở cấp tỉnh của VNCH và nhận thấy là để thực hiện mục tiêu này trong khu vực trách nhiệm của mình. Ông có thể phải hy sinh một số quận, đặc biệt là ông đề cập đến khu vực phía Bắc tỉnh Bình Định.

10. Nhận xét: Tướng Phú có sức khỏe rất tốt. Ông là người năng động, nhiệt tình và tự tin. Ông có vẻ hoàn toàn làm chủ được tình hình và nắm vững tình thế. Rất tham vọng và quyết tâm đạt đến thành công.